راز رنگی شدن چشم‌ها

رنگ چشم صفتی وراثتی است که از والدین به فرزندان می‌رسد. بنابراین باید گفت که این ژن‌ها هستند که براساس قوانین حاکم در دنیای علم ژنتیک، رنگ چشمان افراد را مشخص می‌کنند، اما شاید دیده یا حتی شنیده باشید که برخی افراد هنگام تولد، چشمانی آبی داشته‌‌اند و بتدریج رنگ چشمان آنها تغییر کرده است. یا این که شاید شنیده باشید که گفته می‌شود اغلب نوزادان چشمانی به رنگ روشن دارند که بتدریج پس از گذشت 6 ماه از تولد‌شان رنگ اصلی چشمان آنها ()مشخص خواهد شد.

دلیل این موضوع این است که هنگام تولد ملانین، رنگدانه پروتئینی قهوه‌ای‌ رنگی که موجب تعیین رنگ پوست، مو و چشم می‌شود هنوز به طور کامل در عنبیه چشم رسوب نکرده است یا این که در معرض تابش امواج ماورای بنفش نور خورشید قرار نگرفته است تا بتدریج تیره‌تر شود. عنبیه بخش رنگی چشم است که نقش بسیار مهمی در کنترل میزان نور وارد شده به چشم دارد.

این موضوع علاوه بر انسان‌ها ممکن است در برخی حیوانات نظیر گربه‌ها نیز دیده شود. همان‌طور که گفته شد، ملانین یک مولکول پروتئینی است، همچون دیگر پروتئین‌هایی که در بدن هر فرد یافت می‌شود، نوع هر پروتئینی در بدن هر شخص تابع کدهای ژنتیکی است. عنبیه چشم حاوی مقدار زیادی از رنگدانه‌های پروتئینی ملانین است که سیاه یا قهوه‌ای به نظر می‌رسند. هر چه سطح ملانین موجود در عنبیه چشم کمتر باشد، چشم‌ها روشن‌تر خواهند بود و به این ترتیب چشمان آن فرد به رنگ سبز، خاکستری یا قهوه‌ای کمرنگ است. اگر در چشمان شما تنها مقدار بسیار کمی ملانین وجود داشته باشد در این صورت شما چشمانی به رنگ آبی یا خاکستری روشن خواهید داشت. معمولا از حدود 6 ماهگی به بعد، رنگ چشم‌ها ثابت شده و پس از آن تغییری نخواهد کرد. این در حالی است که علاوه بر این، عوامل متعدد دیگری نیز وجود دارند که می‌توانند موجب تغییر رنگ چشمان فرد شوند. برای مثال استفاده از برخی داروهای خاص یا عوامل محیطی از مجموعه عواملی هستند که می‌توانند در تغییر رنگ چشم افراد تاثیرگذار باشند. در برخی افراد به مرور رنگ چشم‌ها تغییر می‌کند. رنگ چشم‌ها بیش از این که تابع قوانین ژنتیکی باشد، می‌تواند یکی از شگفتی‌های خلقت محسوب شود، چنانچه در سطح دنیا افرادی هستند که چشمانی با دو رنگ متفاوت دارند و از این جهت قوانین ژنتیک را زیر سوال می‌برند. با توجه به این موضوع، باید این نکته را خاطرنشان کرد که قوانین علم ژنتیک درخصوص وراثت رنگ چشم یک قانون کامل نیست، بلکه گاهی دیده شده است حتی پدر و مادری که هر دو چشمان آبی‌رنگ داشته‌اند، صاحب فرزندی شده‌اند که چشمانی قهوه‌ای داشته است و این در حالی است که براساس علم ژنتیک آبی، صفت غالبی است و همه فرزندان این پدر و مادر باید چشم آبی باشند.

منبع:سیب